Czym są substancje czynne w lekach i kosmetykach?

​Leki i niektóre kosmetyki wywierają określony wpływ na organizm człowieka dzięki zawartym w nich substancjom czynnym. Mogą być one pochodzenia roślinnego lub syntetycznego. Ich wykaz znajduje się w Farmakopei. Każda z nich ma określone standardy wytwarzania i przechowywania.

Co to jest substancja czynna?

Substancja czynna (lub substancja aktywna) to składnik leku lub kosmetyku, który wywiera określony wpływ na organizm. W zależności od rodzaju i stężenia są one dostępne bez recepty lub wyłącznie z przypisu lekarza. Każdy produkt może zawierać jedną lub kilka substancji czynnych. Połączenie ma znaczenie dla efektu terapeutycznego, czasu działania i wskazań leczniczych. Więcej informacji na ten temat można uzyskać na stronie https://www.medme.pl/substancje-czynne.

Substancje czynne stosowane w lekach i kosmetykach są opisane w Farmakopei. Jest to urzędowy spis leków wraz z opisem, zasadami przechowywania, dawkowania, sposobów dystrybucji oraz metody ich przygotowywania. Każdy kraj ma swój własny dokument. W Polsce obowiązuje Farmakopea Polska z 2017 roku. Jest ona wydawana przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

Jakie substancje czynne są stosowane?

Substancje czynne stosowane w lekach i kosmetykach mogą być pochodzenia naturalnego (roślinnego) lub syntetycznego. Na rynku można spotkać produkty z:

• askorbinianem sodu – zwiększenie przyswajalności żelaza i wzmacnianie naczyń krwionośnych,
• ketoprofenem – działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe,
• laktulozą – działanie przeczyszczające,
• paracetamolem – działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe,
• heparyną – hamowanie procesu krzepnięcia krwi,
• kwasem salicylowym – działanie przeciwzapalne i przeciwgorączkowe,
• omeprazolem – obniżenie kwasowości soku żołądkowego.

Przed spożyciem jakiegokolwiek leku zawsze należy skonsultować się z lekarzem i/lub przeczytać ulotkę dołączoną do opakowania. Niektóre substancje czynne mogą powodować działania niepożądane lub wchodzić w reakcje z innymi. Ze względów bezpieczeństwa nie wolno przekraczać zalecanej dawki i czasu stosowania.

Substancja czynna a substancja pomocnicza

Poza substancją czynną w danym leku lub kosmetyku znajdują się także substancje pomocnicze. Nie wywierają one wpływu terapeutycznego na organizm człowieka, ale mają znaczenie dla działania danego produktu leczniczego. Ich zadaniem jest: ochrona substancji czynnej przed działaniem czynników zewnętrznych (np. światłem, temperaturą, tlenem). Nadają postać leku, poprawiają wygląd i smak, zwiększają biodostępność (np. przyspieszają wchłanianie substancji aktywnej).

Informacje o tym, jakie substancje pomocnicze są dopuszczone do stosowania w lekach, można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 16 stycznia 2003 r. w sprawie środków konserwujących, słodzących, barwników i przeciwutleniaczy, które mogą wchodzić w skład produktów leczniczych. Są to m.in. laktoza, celuloza, parafina (w pastach), woda, lecytyna, mocznik, sacharoza.

Artykuł partnera